Rozszerzenie Systemu Handlu Emisjami UE na sektor transportu morskiego
Rozszerzenie Systemu Handlu Emisjami UE na sektor transportu morskiego: Implikacje i wymagania dla firm żeglugowych
Firmy znajdujące się na liście w Decyzji Komisji 2024/411 (DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2024/411 z dnia 30 stycznia 2024 r. w sprawie wykazu przedsiębiorstw żeglugowych określającej organ administrujący w stosunku do przedsiębiorstwa żeglugowego zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej) zostały przydzielone do danego kraju według ich siedziby rejestrowej. Niemniej jednak, to nie rodzi obowiązku rozliczania Uprawnień do Emisji (ETA) w danym kraju, jeśli więcej niż jeden podmiot w odniesieniu do danego statku może być uznany za przedsiębiorstwo żeglugowe zgodnie z Rozporządzeniem 336/2006 (Rozporządzenie (EC) nr 336/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej z dnia 15 lutego 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie Międzynarodowego Kodeksu zarządzania bezpieczeństwem we Wspólnocie i uchylające rozporządzenie Rady (EC) nr 3051/95), tj. zwykle właściciel rejestrowy, zarządca ISM lub czarterujący bareboat.
Na tych przedsiębiorstwach żeglugowych ciąży obowiązek rozliczenia uprawnień do emisji oraz raportowania danych zgodnie art. 3 gb i 3gd Dyrektywy 2003/87/EC.
Jeżeli właściciel umocuje zarządcę ISM do tego, to zarządca może raportować w ramach EU ETS i rozliczać ETA, ale w braku wyboru innego podmiotu, odpowiedzialny jest właściciel zgodnie z art. 1(1) i (4) Rozporządzenia 2023/2599 (ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2023/2599 z dnia 22 listopada 2023 r. ustanawiające zasady stosowania dyrektywy 2003/87/EC Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w zakresie administrowania przedsiębiorstwami żeglugowymi przez organy administracyjne w stosunku do przedsiębiorstwa żeglugowego).
Na potrzeby EU ETS potrzebujecie Państwo audytora, zgodnie z art. 15 Dyrektywy 2003/87/EC, którym może być Państwa klasyfikator, jeżeli taką usługę oferuje i ma stosowną akredytację. Audytor na podstawie danych od przedsiębiorstwa żeglugowego zweryfikuje raport, ale obowiązek i odpowiedzialność za raportowanie spoczywa na przedsiębiorcy żeglugowym.
Zgodnie z art. 19 Dyrektywy 2003/87/EC przedsiębiorca żeglugowy musi założyć konto rozliczeniowe w Rejestrze Unii w kraju, do którego został przydzielony (Rachunek operatora morskiego) w terminie 40 dni roboczych od dnia opublikowania listy w Decyzji Komisji 2024/411, który to termin wynika z art. 15a Rozporządzenia 2019/1122 (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/1122 z dnia 12 marca 2019 r. uzupełniające dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w odniesieniu do funkcjonowania Rejestru Unii) zmienionego Rozporządzeniem 2023/2904 (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2904 z dnia 25 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2019/1122 uzupełniające dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w odniesieniu do funkcjonowania Rejestru Unii).
Generalnie mamy po stronie administracji państwowej do czynienia z dwoma podmiotami, tj. organem administrującym oraz organem krajowym.
Ogran krajowy jest odpowiedzialny za otwarcie i utrzymanie konta rozliczeniowego zgodnie z art. 3. 2) Rozporządzenia 2019/1122 (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2019/1122 z dnia 12 marca 2019 r. uzupełniające dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w odniesieniu do funkcjonowania Rejestru Unii) zmienionego Rozporządzeniem 2023/2904 (Rozporządzenie delegowane Komisji (UE) 2023/2904 z dnia 25 października 2023 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2019/1122 uzupełniające dyrektywę 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej w odniesieniu do funkcjonowania Rejestru Unii). W Polsce organem tym jest KOBIZE.
Organ administrujący kontrolować będzie zgodność konta z przepisami dotyczącymi EU ETS – przez organ administrujący rozumieć należy dany kraj unijny, w którym zarejestrowany jest przedsiębiorca żeglugowy, czyli w przypadku przedsiębiorców żeglugowych z siedzibą w Polsce będzie to Polska, zgodnie z art. 3gf ust. 1 Dyrektywy 2003/87/EC. Na ten moment nie ma informacji dotyczącej tego, jaki konkretnie organ będzie w Polsce odpowiedzialny za kontrolę zgodności z EU ETS.
Od stycznia 2024 r. UE rozszerzyła swój System Handlu Emisjami (EU ETS), aby obejmował on także emisje CO2 ze wszystkich dużych statków (o tonażu brutto 5000 i więcej), które wchodzą do portów UE, niezależnie od bandery, pod którą pływają.[1] System ten będzie obejmował:
- 50% emisji z rejsów rozpoczynających się lub kończących poza UE, gdzie kraje trzecie podejmują decyzje w sprawie pozostałej części emisji.
- 100% emisji występujących między dwoma portami UE oraz w momencie, gdy statki znajdują się w portach UE.
Następnie, począwszy od 2027 r., Systemem objęte zostaną jednostki prowadzące działalność na morzu, taką jak poszukiwanie ropy i gazu czy budownictwo morskie, ponownie o tonażu brutto wynoszącym 5000 lub więcej. [2]
EU ETS będzie także obejmować emisje CO2 (dwutlenku węgla), CH4 (metanu) i N2O (tlenku azotu), z czego dwa ostatnie zostaną uwzględnione już od 2026 roku.
Emisje z transportu morskiego zostaną uwzględnione w ogólnym limicie EU ETS, który określa maksymalną ilość gazów cieplarnianych, które mogą być emitowane w ramach systemu. Limit ten będzie stopniowo zmniejszany, aby zapewnić, że wszystkie sektory EU ETS angażowane są w celach klimatycznych UE. Będzie to zachęcać do efektywności energetycznej, rozwiązań niskoemisyjnych oraz zmniejszenia różnicy cen między alternatywnymi paliwami a tradycyjnymi paliwami morskimi. System opiera się na przepisach obowiązujących w innych sektorach EU ETS, a także na ostatnio zrewidowanej europejskiej regulacji dotyczącej monitorowania, raportowania i weryfikacji dla transportu morskiego („Regulacja MVR Maritime”).
W praktyce, firmy żeglugowe będą musiały zakupić i przekazać do organu administrującego uprawnienia do emisji EU ETS za każdą tonę zgłoszonych emisji CO2 (lub równoważników CO2) w ramach systemu EU ETS. Administracyjne organy państw członkowskich UE będą zapewniać przestrzeganie tych zasad, stosując podobne reguły jak w przypadku innych sektorów EU ETS. Celem zapewnienia płynnego przejścia, firmy żeglugowe będą musiały przekazać uprawnienia do emisji za część swoich emisji w okresie początkowej fazy wdrożenia:
- 2025: za 40% zgłoszonych emisji w 2024 roku;
- 2026: za 70% zgłoszonych emisji w 2025 roku;
- Od 2027 roku: za 100% zgłoszonych emisji.
Powyższe zasady zostały przyjęte 16 maja 2023 r., a następnie weszły w życie 5 czerwca 2023 r. (vide: https://eur-lex.europa.eu/eli/reg/2023/957 ; https://eur-lex.europa.eu/eli/dir/2023/959).
Objęcie transportu morskiego EU ETS implikuje zmiany w długoterminowych umowach czarteru, w celu uregulowania między stronami tych umów obowiązków i odpowiedzialności związanych z działaniem EU ETS w zakresie m.in. sposobu rozliczenia uprawnień do emisji czy informacji, danych i obliczeń przekazywanych na temat emisji statku przez armatora do wglądu czarterującego. Natomiast czarterujący zawierający nowe umowy powinni zwrócić szczególną uwagę na brzmienie klauzul odnoszących się do EU ETS proponowanych przez armatorów.
Niniejszy dokument służy wyłącznie celom informacyjnym i nie należy traktować go jako porady prawnej lub innego rodzaju profesjonalnej konsultacji. W celu uzyskania dalszych informacji lub skonsultowania się z naszym zespołem, prosimy o kontakt na adres email: t.nadratowski@mar-law.pl.
Tomasz Nadratowski
Partner
+ 48 698 354 538
- https://climate.ec.europa.eu/eu-action/transport/reducing-emissions-shipping-sector_en ↑
- https://icapcarbonaction.com/en/news/eu-extends-its-ets-maritime-sector ↑
